Khi nhắc đến canxi, hầu hết mọi người trong chúng ta nghĩ ngay đến xương. Bất kỳ lứa tuổi nào, canxi cũng cần thiết đặc biệt là xương và răng. Ở trẻ em, hệ xương chính là nền tảng, là tiền để cho quá trình phát triển chiều cao của bé sau này. Thế nhưng có phải cứ bổ sung nhiều canxi con sẽ hấp thu được hết hay không hay mẹ đã từng nghe nói đến “nghịch lý canxi” hay chưa? Hiện tượng này là như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Mục lục
Sự chuyển hóa canxi của cơ thể
Ở mỗi độ tuổi, nhu cầu canxi trong cơ thể khác nhau và khả năng hấp thu canxi cũng thay đổi.
Sự chuyển hóa canxi và lượng canxi dự trữ trong cơ thể được duy trì ở mức ổn định tùy thuộc vào 3 yếu tố chính như:
- Nguồn thực phẩm cung cấp canxi
- Sự hấp thu canxi từ ruột
- Quá trình đào thải canxi qua thận
Từ năm 1985 – 2010, theo kết quả các cuộc tổng điều tra của Viện Dinh Dưỡng, 500-540mg/ngày là lượng canxi mà mỗi người được bổ sung qua khẩu phần ăn hàng ngày. Con số này chỉ đáp ứng 50 – 60% nhu cầu canxi theo khuyến cáo. Có rất nhiều nguyên nhân trong đó có thể là do thói quen ít sử dụng sữa, các chế phẩm từ sữa và các thủy hải sản. Thế nhưng, không phải mẹ cứ nạp bao nhiêu canxi thì bé sẽ hấp thu được toàn bộ lượng canxi ấy. Khi chế độ dinh dưỡng hàng ngày không cung cấp cho bé nhu cầu canxi cần thiết thì mẹ có thể sử dụng một số sản phẩm giúp bổ sung canxi.
Tầm quan trọng của canxi đối với sức khỏe
Trong các nguyên tố thiết yếu với cơ thể, canxi được xếp vào nhóm các nguyên tố đa lượng. Tuy chỉ chiếm 1,5 – 2% tổng khối lượng cơ thể nhưng vai trò của nó đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của bé.
- Tham gia vào cấu tạo của cơ thể: thành phần chính của răng và xương là canxi, hình thành nên bộ khung giúp nâng đỡ cơ thể.
- Tham gia vào quá trình dẫn truyền thần kinh: quá trình này diễn ra nhờ chất trung gian Ca++. Khi lượng canxi không đủ dẫn đến hiện tượng ức chế thần kinh, khả năng điều hòa thần kinh bị suy giảm.
- Tham gia điều khiển hoạt động của cơ: sự co giãn các cơ, đặc biệt là cơ tim và cơ trơn nội tạng đều nhờ ion canxi.
- Tham gia vào hoạt động miễn dịch: các tế bào miễn dịch hoạt động, di chuyển và tấn công các yếu tố gây hại cho cơ thể nhờ ion canxi.
Tìm hiểu về nghịch lý canxi
Nghịch lý canxi là gì?
Là cha mẹ, ngay từ khi bé sinh ra đã luôn mong muốn con cao lớn, phát triển khỏe mạnh nên luôn tìm mọi cách để bổ sung các chất dinh dưỡng cho con trong đó có canxi. Một số mẹ còn có quan niệm sai lầm rằng dùng càng nhiều canxi con sẽ càng phát triển về chiều cao, thế nhưng lại không nhận thức được những tác hại nếu cơ thể bé thừa canxi.
Việc bổ sung canxi “bừa bãi, không có mục đích rõ ràng” rất dễ khiến canxi bị “dư thừa” trong cơ thể. Nếu cơ thể bé rơi vào tình trạng “thừa canxi” gây suy giảm chức năng thận, sỏi thận, vôi hóa thận đồng thời làm giảm hấp thu các chất khoáng khác như magie, photpho, sắt, kẽm…Đây là nguyên nhân khiến trẻ bị suy dinh dưỡng.
Thế nhưng, có những trường hợp bé được bổ sung đầy đủ canxi nhưng không hấp thu được vào xương do mẹ đã bỏ quên vitamin D3, K2, đặc biệt là K2MK7. Đó là hiện tượng “nghịch lý canxi”.
Nghịch lý ở chỗ, cơ thể của chúng ta đều rất cần canxi, đặc biệt là răng và xương.Đây cũng là nơi có khả năng thiếu hụt canxi nhiều nhất khi không có vitamin K2. Lúc này, lượng canxi trong cơ thể trẻ vừa thiếu vừa thừa nghĩa là thiếu ở xương và răng nhưng lại thừa ở một số bộ phận khác.
Trong chế độ ăn hàng ngày, mẹ có thể nạp cho bé đủ lượng canxi cần thiết từ nhiều nguồn thực phẩm khác nhau. Nhưng điều đó không có nghĩa là toàn bộ lượng canxi nhận được sẽ di chuyển vào xương để giúp con cao lớn hơn.
Khi lượng canxi này di chuyển “nhầm chỗ” sẽ gây nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ. Sự lắng đọng canxi trong động mạch là nguyên nhân gây ra bệnh mạch vành và các cơn đau tim.
Đích đến chính xác của canxi cần đến là xương và răng, giúp xương phát triển dài và to ra, hình thành bộ khung vững chắc giúp nâng đỡ cơ thể. Nhờ 2 yếu tố chính là vitamin K2MK7 và vitamin D3 trong quá trình di chuyển, canxi có thể đi đến “trúng đích” là răng, xương.
Cơ thể hấp thu canxi qua thành ruột nhờ vitamin D đồng thời 2 yếu tố này có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành, phát triển và bảo vệ khung xương, làm cho xương dài, to ra. Từ đó, giúp cho trẻ phát triển chiều cao tối ưu.
Vitamin D hấp thu canxi từ ruột vào máu, thế nhưng để kết thúc quá trình di chuyển đến xương, canxi cần sự “trợ giúp” của một loại vitamin K, đặc biệt là Vitamin K – MenaQ7 (hay còn gọi là MK7).
Vai trò của Vitamin K2MK7
MK-4 và MK-7 là 2 loại vitamin K2 phổ biến nhất. MK-4 có nguồn gốc trong một số thực phẩm như thịt bò, lòng đỏ trứng hay gan ngỗng,…Còn MK-7 lại được sản xuất từ các chủng vi khuẩn lên men và được tìm thấy trong sữa chua, phô mai,…Theo các nghiên cứu, sinh khả dụng của MK7 tốt hơn và tồn tại lâu hơn so với MK4.
Vitamin K2MK7 hòa tan trong các chất béo thiết yếu giúp canxi đến đúng xương và răng. Nhờ có vitamin K2MK7 kích hoạt Osteocalcin từ dạng bất hoạt động sang dạng hoạt động, lúc này nó được ví như “cỗ xe vận chuyển” hay “yếu tố dẫn đường” canxi vào xương thuận tiện hơn. Canxi gắn vào xương theo cách tối ưu nhất, lượng collagen cũng tăng lên.
Ngược lại, canxi sẽ tới các bộ phận khác trong cơ thể nếu không có vitamin K2MK7 và gây rối loạn hoạt động tại vị trí đó. Canxi không được tối ưu trong quá trình hình thành xương dù cơ thể nạp đủ vitamin D.
Ngoài ra, vitamin K2MK7 còn kích thích các tế bào tạo xương, xương phát triển theo chiều dài giúp chiều cao tăng tối đa, tạo tiền đề giúp trẻ có chiều cao lý tưởng sau này.
Nếu có vitamin D3 mà không có K2MK7, cơ thể bé chỉ hấp thu được 40% lượng canxi.
Giống như các loại vi chất khác, vitamin K2MK7 rất dễ hao hụt trong quá trình chế biến và bảo quản. Như vậy, để quá trình hấp thu canxi được hiệu quả và tối ưu nhất, chiều cao lý tưởng đồng thời ngăn ngừa các nguy cơ còi xương thì bên cạnh việc bổ sung đầy đủ canxi, trẻ cần đồng thời vitamin D3, K2MK7.
Để cơ thể hấp thu canxi tốt nhất, mẹ nên làm gì?
Hiểu được tầm quan trọng của canxi đối với cơ thể trẻ nên việc cung cấp canxi đúng cách sẽ giúp bé phát triển khỏe mạnh, cao lớn hơn. Thế nhưng không phải bất kỳ phụ huynh nào cũng biết cách bổ sung canxi đúng cách. Cũng không phải là mẹ cứ bổ sung thật nhiều canxi là tốt cho con mà phải thực hiện đúng mới có thể giúp bé hấp thu canxi hiệu quả và tốt nhất.
Tuân thủ đúng về liều lượng
Nhu cầu canxi phụ thuộc vào độ tuổi, trẻ càng lớn thì nhu cầu cũng cao hơn. Do đó, cha mẹ nên chú ý độ tuổi của con để bổ sung lượng canxi hợp lý.
Trẻ phát triển khỏe mạnh hơn nếu được bổ sung đầy đủ canxi. Thế nhưng, nếu thừa canxi sẽ dẫn đến những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của trẻ. Do đó, mẹ cần tham khảo liều lượng canxi từ bác sĩ trước khi quyết định bổ sung cho con.
Đúng thời điểm
Để lượng canxi được hấp thu tối đa thì ngoài việc tuân thủ đúng liều lượng, mẹ cần chú ý đến thời điểm bổ sung canxi cho con. Thời điểm tốt nhất là vào mỗi buổi sáng, sau bữa ăn sáng khoảng 30- 60 phút, khi có ánh nắng mặt trời. Khi đó, vitamin D và canxi được hấp thu tối đa.
Nếu trẻ uống canxi vào buổi chiều hay tối, nguy cơ canxi bị lắng đọng trong cơ thể sẽ tăng lên kèm theo sỏi thận, táo bón và khó ngủ.
Kết hợp đồng thời cùng vitamin D3, vitamin K2MK7
Đây là bộ ba đi kèm với nhau, hỗ trợ tác dụng cho nhau trong việc trẻ hấp thu canxi. Canxi hấp thu vào máu nhờ vitamin D3, vitamin K2MK7 giúp canxi từ máu đi đến đúng vị trí cho tác dụng. Do vậy, để trẻ hấp thu canxi tốt nhất, cha mẹ nên bổ sung cả 2 loại vitamin này cho trẻ. Lựa chọn những sản phẩm có chứa đồng thời cả canxi, vitamin D3, vitamin K2MK7 giúp phát triển chiều cao tối ưu. Một cách mà nhiều mẹ hay dùng là cho bé tắm nắng vào buổi sáng sớm hoặc bổ sung qua chế độ dinh dưỡng hàng ngày như sữa, lòng đỏ trứng, cá hồi, súp lơ,…
➤ Tham khảo sản phẩm Dr.Blackwell D3 K2MK7 – bổ sung vitamin D3 và K2 cho bé theo tiêu chuẩn Châu Âu
Bổ sung canxi bằng chế độ dinh dưỡng hàng ngày
Nhiều người cho rằng chiều cao là do di truyền, nhưng không hoàn toàn như vậy. Yếu tố di truyền chỉ ảnh hưởng 23% trong quá trình phát triển chiều cao. Nhưng chế độ dinh dưỡng hàng ngày lại đáp ứng 50% nhu cầu canxi của cơ thể. Cách bổ sung canxi hiệu quả, đơn giản nhất thông qua một số thực phẩm và một số món ăn bổ dưỡng chứa canxi.
Ở những bé mới sinh, nguồn cung cấp canxi tốt nhất cho bé là nguồn sữa mẹ. Nếu sữa mẹ quá ít, không đủ cho con hay trong sữa mẹ có ít canxi thì cần bổ sung thêm nguồn canxi từ bên ngoài. Tuy nhiên, cần tham khảo và tuân thủ liều lượng của bác sĩ. Mẹ không nên tự ý mua canxi để bổ sung cho con để tránh hiện tượng thừa canxi.
Đối với trẻ lớn hơn, mẹ có thể sử dụng các thực phẩm chứa nhiều canxi như cá, tôm,…hay một số loại rau như cần tây, súp lơ,…hỗ trợ cho quá trình phát triển chiều cao, tốt cho xương. Vitamin K có trong rau xanh giúp hình thành osteocalcin – chất giúp canxi di chuyển đúng đến xương.
Tuy nhiên, mẹ khó ước lượng được lượng canxi trong thực phẩm nên cần phải cân bằng với các chất khác trong mỗi bữa ăn của trẻ. Trong mỗi bữa phụ của con, một cốc sữa chua, một hộp sữa,…cũng là một sự lựa chọn hoàn hảo giúp con phát triển chiều cao.
Mẹ cần lưu ý:
- Để canxi được hấp thu tốt nhất, trong thời gian uống canxi mẹ nên khuyến khích con vận động ngoài trời.
- Không uống canxi kèm với sữa.
- Khi trẻ đói, tuyệt đối không uống canxi
- Mùa đông là thời điểm lượng canxi trong cơ thể dễ bị thiếu hụt nhất do thời tiết ít nắng, nên đó cũng là khoảng thời gian mẹ nên bổ sung canxi cho bé.
- 15 – 30 phút là khoảng thời gian thích hợp cho trẻ tắm nắng mỗi ngày, cơ thể hấp thu canxi tốt hơn nhờ vitamin D có trong ánh nắng buổi sáng sớm.
Trên đây là toàn bộ thông tin về nghịch lý canxi, mẹ nên chú ý tình trạng này để tránh cho con. Một chế độ dinh dưỡng cân đối, hợp lý cân bằng giữa các nhóm chất sẽ giúp con phát triển khỏe mạnh.
